डॉ. श्रीकांत जिचकार हे महाराष्ट्रातील एक प्रमुख व्यक्तिमत्त्व होते, ज्यांना भारतातील सर्वात शिक्षित व्यक्ती म्हणून ओळखले जाते. त्यांनी विविध क्षेत्रांत २० पदव्या मिळवल्या असून, त्यांचे नाव लिम्का बुक ऑफ रेकॉर्ड्समध्ये नोंदवले गेले आहे. त्यांचा जन्म १४ सप्टेंबर १९५४ रोजी महाराष्ट्रातील नागपूर जिल्ह्यातील काटोलजवळील आजनगाव येथे एका सधन शेतकरी कुटुंबात झाला. आज, १४ सप्टेंबर २०२५, ही त्यांची जन्मतारीख असल्याने, त्यांच्या योगदानाची आठवण करणे योग्य ठरेल. त्यांनी केवळ शिक्षणातच नव्हे तर नागरी सेवा, राजकारण, समाजसेवा आणि कला क्षेत्रातही उल्लेखनीय कामगिरी केली. वयाच्या अवघ्या ४९ व्या वर्षी त्यांचा अपघाती मृत्यू झाला, पण त्यांचा वारसा आजही प्रेरणादायी आहे.
बालपण आणि शिक्षण.
श्रीकांत जिचकार यांचा जन्म एका मराठी कुटुंबात झाला. त्यांचे सुरुवातीचे शिक्षण नागपूरमध्ये झाले. शिक्षणाची आवड इतकी प्रबळ होती की, १९७३ ते १९९० या कालावधीत त्यांनी एकूण ४२ विद्यापीठ परीक्षा दिल्या आणि २० पदव्या मिळवल्या. बहुतेक पदव्यांमध्ये त्यांनी प्रथम श्रेणी आणि सुवर्णपदके मिळवली. त्यांचे शिक्षण वैद्यकीय क्षेत्रापासून सुरू झाले आणि कायदा, व्यवस्थापन, पत्रकारिता, साहित्य आदी क्षेत्रांपर्यंत पसरले. त्यांच्या उत्कृष्ट शैक्षणिक कामगिरीमुळे त्यांना अनेक पुरस्कार मिळाले.
पदव्यांची यादी.
डॉ. जिचकार यांनी मिळवलेल्या प्रमुख पदव्या खालीलप्रमाणे आहेत:
१)- एमबीबीएस (MBBS) आणि एमडी (MD) - वैद्यकीय (नागपूर विद्यापीठ).
२)- बॅचलर ऑफ लॉज (LLB) - कायदा.
३)- मास्टर ऑफ लॉज (LLM) - आंतरराष्ट्रीय कायदा.
४)- मास्टर ऑफ बिझनेस ऍडमिनिस्ट्रेशन (MBA) - व्यवस्थापन.
५)- डॉक्टर ऑफ बिझनेस मॅनेजमेंट (DBM).
६)- बॅचलर ऑफ जर्नलिझम (पत्रकारिता).
७)- डॉक्टर ऑफ लिटरेचर (D.Litt.) - संस्कृत.
८)- मास्टर्स ऑफ आर्ट्स (MA) - सार्वजनिक प्रशासन, समाजशास्त्र, अर्थशास्त्र, संस्कृत, इतिहास, इंग्रजी साहित्य, तत्त्वज्ञान, राजकीय शास्त्र, प्राचीन भारतीय इतिहास, संस्कृती आणि पुरातत्त्वशास्त्र, आणि मानसशास्त्र (एकूण १० एमए पदव्या).
या पदव्यांसाठी त्यांनी ४२ विद्यापीठांमधून अभ्यास केला, ज्यामुळे त्यांना 'भारतातील सर्वात शिकलेला माणूस' ही उपाधी मिळाली.
नागरी सेवा करिअर.
शिक्षण पूर्ण झाल्यानंतर डॉ. जिचकार यांनी १९७८ मध्ये यूपीएससी परीक्षा उत्तीर्ण करून इंडियन पुलिस सर्व्हिस (IPS) मध्ये निवड झाली. त्यानंतर १९८० मध्ये ते पुन्हा परीक्षा देऊन इंडियन ऍडमिनिस्ट्रेटिव्ह सर्व्हिस (IAS) मध्ये सामील झाले. मात्र, अवघ्या चार महिन्यांत त्यांनी राजीनामा देऊन राजकारणात प्रवेश केला. त्यांची नागरी सेवेतील कारकीर्द अल्पकाळाची असली तरी, त्यातून त्यांची बौद्धिक क्षमता आणि समर्पण दिसून येते.
राजकीय कारकीर्द.
१९८० मध्ये वयाच्या २६ व्या वर्षी डॉ. जिचकार महाराष्ट्र विधानसभेत निवडून आले आणि देशातील सर्वात तरुण आमदार झाले. ते १९८० ते १९८५ या काळात काटोल मतदारसंघातून आमदार होते. त्यानंतर १९८६ ते १९९२ पर्यंत ते महाराष्ट्र विधान परिषदेचे सदस्य होते आणि राज्य सरकारमध्ये राज्य मंत्री म्हणून १४ खात्यांची जबाबदारी सांभाळली. १९९२ ते १९९८ पर्यंत ते राज्यसभेचे सदस्य होते. १९९८ आणि २००४ मध्ये त्यांनी लोकसभा निवडणूक लढवली, पण अल्प फरकाने पराभूत झाले. त्यांची राजकीय कारकीर्द बहुआयामी होती आणि ते काँग्रेस पक्षाशी निगडित होते.
उपलब्धी.
डॉ. जिचकार यांची सर्वात मोठी उपलब्धी म्हणजे त्यांचे शिक्षण आणि त्यातून मिळवलेली ओळख. त्यांनी १९९२ मध्ये नागपूरमध्ये सांदिपनी शाळेची स्थापना केली, जी श्रीकांत जिचकर फाउंडेशनद्वारे चालवली जाते आणि गरजू मुलांच्या शिक्षण आणि आरोग्यासाठी कार्य करते. त्यांच्याकडे ५२,००० हून अधिक पुस्तकांची वैयक्तिक लायब्ररी होती, जी देशातील सर्वात मोठी वैयक्तिक ग्रंथालय म्हणून ओळखली जाते. त्यांना चित्रकला, छायाचित्रण आणि अभिनयाची आवड होती, ज्यामुळे ते अष्टपैलू व्यक्तिमत्त्व म्हणून प्रसिद्ध झाले.
वैयक्तिक जीवन आणि आवड.
डॉ. जिचकार यांचे वैयक्तिक जीवन ज्ञान आणि सेवाभावी होते. त्यांची लायब्ररी हे त्यांच्या ज्ञानप्रेमाचे प्रतीक आहे. ते चित्रकार, छायाचित्रकार आणि अभिनेते म्हणूनही सक्रिय होते. त्यांच्या फाउंडेशनद्वारे ते गरजू मुलांसाठी कार्य करत असत.
२ जून २००४ रोजी नागपूरपासून ६१ किलोमीटर अंतरावर असलेल्या कोंढालीजवळ झालेल्या कार अपघातात डॉ. जिचकार यांचा मृत्यू झाला. त्यावेळी ते ४९ वर्षांचे होते.
डॉ. श्रीकांत जिचकार यांचा वारसा आजही लाखो विद्यार्थ्यांना प्रेरणा देतो. त्यांचे शिक्षणातील समर्पण, राजकीय योगदान आणि समाजसेवा यामुळे ते अमर आहेत. त्यांच्या नावाने चालणारी शाळा आणि फाउंडेशन त्यांचे कार्य पुढे नेते. भारतातील शिक्षणप्रेमींसाठी ते एक आदर्श आहेत.
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा